Research Article
BibTex RIS Cite

Mawlid Tradition of the Kurds and Its Contribution to Kurdish Literature and Culture in the Case of the Kurds of Türkiye

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 151 - 175, 21.03.2025

Halil Akçay

https://doi.org/10.21600/ijoks.1631834

Abstract

Over time, today’s religious, cultural, social and literary elements have emerged along with an accumulation of an ancient heritage that has come to life as a way of life and belief. In this vein, Muslims, as adherents to the religion of Islam, have produced verbal and literary products called Mevlit (Turkish). The Mevlit are based in enthusiasm for the birth of Muhammad, messenger of Allah. Mevlit works, first examples of which are encountered in Arabic literature, later show themselves in Kurdish literature. The present study includes a discussion on the contribution of these mawlid (Arabic) in view of the great literary and cultural influence on Kurdish literature and culture. Initially, the dictionary meaning of the Turkish word “Mevlid” once provided, the history and the writing and celebration of the Mevlid from the first periods to the present day is discussed.

Keywords

Literature Kurdish Literature Culture Mevlid Ceremony.

References

  • Akçay, H. (2013). “Son Dönem Tasavvuf Âlimlerinden Şeyh Muhammed Emîn el-Hayderî”. Sempozyûma Uluslararası Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler, Weşanxaneya Zanîngeha Çewlîkê, Çewlik 07-09/09/2012.
  • Akın, A. (2019). Mewlîda Mela Sîraceddînê Xelîlî û Berawirdkirina Wê Bi Mewlîda Mela Huseynê Bateyî Re, Teza Lîsansa Bilind a Neweşîyayî, Zanîngeha Artuklûyê, Enstîtûya Zimanên Zindî Yên Li Tirkiyeyê, Beşa Ziman û Çanda Kurdî, Mêrdîn 2019.
  • Bateyî, Huseyn, (b.t.). Mewlîd. Stenbol: Ayfa.
  • Batergizî, M.Ş. (b.t.). Rîsâletu’l-usûl fî mewlîdî’r-Resûl. Nusxeya neçapkirî.
  • Curcânî, S.Ş. (1985). et-Taʿrifât. Beyrut: Mektebetu’l-Lubnan.
  • Çağmar, M.E. (2004). Edebi Açıdan Arapça Mevlidler, Ankara: Weşanên Îlahîyat.
  • Doskî, T.İ. (2015). “Jêderên Mewlîda Melayê Bateyî”. Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014, Şirnex.
  • Efe, A. (2009). ‘Türk Toplumunda Mevlid Merâsimlerinin Yeri ve Fonksiyonları (Isparta Ve Çevresi Örnegi)’. Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Dokuz Eylulê, XXIX/2009, rr. 9-30).
  • el-Ezherî, M. (b.t.). Tehzîbu’l-luga, thk. Ya‘kûb, ‘Ebdunnebî, Qahîre: ed-Dâru’l-Misriyye.
  • Ertekin, M.Z. (2011). “Di Edebîyata Me de Mewlîd û Rûberûkirina Mewlîdên Pêşîn ên Kurdî û Tirkî”, Konferansa Uluslararası Kürdoloji, Zanîngeha Colemêrgê, Çewlik.
  • Ertekin, M.Z. (2015). “Mewlîda Kurdî ya Yekem û Bandora Wê li Ser Mewlîdên Din”, Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014 Şirnex.
  • Ertekin, M.Z. û Ertekin, N. (2017). “Kurtedîroka Mewlîdnameyên Kurdî”, Kongreya Şarkiyat Uluslararası Sosyal Bilimler, 14-17 Îlon Diyarbekir, rr. 149-155.
  • Êzdârî, M. (2014). Mewlîda Şerîf (Rehberê Xelâsî). Stenbol: Banga heq.
  • el-Hâşimî, S.A. (t.y.). Cevâhiru’l-belâga. Beyrut: el-Mektebetu’l-‘asriyye.
  • Hedbî, B. (b.t.). Mewlîda Kurdî bi Şîvâzâ Hedbî. Nusxeya neçapkirî
  • Heyderî, M. E. (2015). Mevlîdu’n-Nebî (Tuhfetu’l-Heyderî). Diyarbekir: Mekteba Seyda.
  • Îbn Xellikân, A. (b.t.). Vefeyâtu’l-a‘yân ve enbâu ebnâi’z-zemân. thk. İhsân ‘Ebbâs, Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbn Menzûr (b.t). Lisânu’l-ʿEreb. Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbnu’t-Tuveyr K. (1992). Nuzhetu’l-mukleteyn fî ahbâri’d-devleteyn. Thk. Eymen Fuâd Seyyid, Beyrut: Dâru Frantis Shtanyir Stutgard.
  • Heqqî, İ. M. (b.t.). Mewlîd (Bexçâ Gulâ Ji Bo Feqyê Melâ). Nusxeya neçapkirî.
  • Karacan, H, û Aykut N. (2015). “Mele Hüseynê Bateyî’nin Mewlîd-i Nebî Adlı Eseri ile Mele Süleyman Kurşun’un Mewlîda Pêxember Adlı Eserinin Karşılaştırılması”, Enstîtuya Kovara Zimanên Zindî ya Zanîngeha Bîngolê, Sal: 1, Cild: 1, Hejmar: 2, Sermawez, rr. 123-141.
  • Kardeşlik, M. Z. (b.t.). Mewlîd, Nusxeya neçapkirî.
  • Kızıl, H. (2012), ‘Diyarbakır ve Çevresinde Yazılmış Mevlitlerin Konularına Göre Tasnifi Denemesi’, Kovara Lêkolînên Zanistî ya Sarkîyat, Hejmar: VII, rr. 116-150.
  • Kurşun, S. (2010). Mewlîda Pêxember. Stenbol: Beroj.
  • Özel, A. (2004). “Mevlid”. DİA, Enqerê: Weşanên Weqfa Diyanetê ya Tirk.
  • Öztürk, M. (2018). “Folklorik Bir Ritüel Olarak Mardin’deki Mevlit Merasimleri ve Çeşitli Özellikleri”. Kovara Navneteweyî ya Lêkolînên Civakî, Vol: 11 Issue: 5, rr. 81-90.
  • Sabri Paşa, E. (2004). Mir’âtu’l-Haremeyn eş-Şerîfeyn ve cezîreti’l-‘Arab. Trc. Muhammed Harb, Qahîre: Dâru’l-ma ‘ârifi’l-Arabiyye.
  • et-Teftâzânî, S. (2013). el-Mutavval. 3. Baskı, Beyrut: Dâru’l-kutubu’l-‘ilmiyye.
  • Tıraşçı, M. (2013). “Güneydoğu ve Doğu Anadolu Çevresinde Arapça, Kürtçe, Zazaca Mevlidler ve Müzikal Olarak İcra Ediliş Tarzları”, Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Cumhuriyetê, Cild XVII, Hejmar: 2 rr. 219-236.
  • Xelîlî, S. (2009). Mewlîda Kurmanci, Stenbol: Dua Yayıncılık.
  • Xursî, M. (b.t.). Nezma Şêrîn der Mewlîd û Sîreta Resûlê Emîn. Nusxeya neçapkirî.
  • Zinarexî, A. (b.t.) Mevlîdu’n-Nebî, Nusxeya neçapkirî.

Mawlid Tradition of the Kurds and Its Contribution to Kurdish Literature and Culture in the Case of the Kurds of Türkiye

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 151 - 175, 21.03.2025

Halil Akçay

https://doi.org/10.21600/ijoks.1631834

Abstract

Over time, today’s religious, cultural, social and literary elements have emerged along with an accumulation of an ancient heritage that has come to life as a way of life and belief. In this vein, Muslims, as adherents to the religion of Islam, have produced verbal and literary products called Mevlit (Turkish). The Mevlit are based in enthusiasm for the birth of Muhammad, messenger of Allah. Mevlit works, first examples of which are encountered in Arabic literature, later show themselves in Kurdish literature. The present study includes a discussion on the contribution of these mawlid (Arabic) in view of the great literary and cultural influence on Kurdish literature and culture. Initially, the dictionary meaning of the Turkish word “Mevlid” once provided, the history and the writing and celebration of the Mevlid from the first periods to the present day is discussed.

Keywords

Edebiyat Edebiyata Kurdî Çand Mewlîd Merasîm.

References

  • Akçay, H. (2013). “Son Dönem Tasavvuf Âlimlerinden Şeyh Muhammed Emîn el-Hayderî”. Sempozyûma Uluslararası Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler, Weşanxaneya Zanîngeha Çewlîkê, Çewlik 07-09/09/2012.
  • Akın, A. (2019). Mewlîda Mela Sîraceddînê Xelîlî û Berawirdkirina Wê Bi Mewlîda Mela Huseynê Bateyî Re, Teza Lîsansa Bilind a Neweşîyayî, Zanîngeha Artuklûyê, Enstîtûya Zimanên Zindî Yên Li Tirkiyeyê, Beşa Ziman û Çanda Kurdî, Mêrdîn 2019.
  • Bateyî, Huseyn, (b.t.). Mewlîd. Stenbol: Ayfa.
  • Batergizî, M.Ş. (b.t.). Rîsâletu’l-usûl fî mewlîdî’r-Resûl. Nusxeya neçapkirî.
  • Curcânî, S.Ş. (1985). et-Taʿrifât. Beyrut: Mektebetu’l-Lubnan.
  • Çağmar, M.E. (2004). Edebi Açıdan Arapça Mevlidler, Ankara: Weşanên Îlahîyat.
  • Doskî, T.İ. (2015). “Jêderên Mewlîda Melayê Bateyî”. Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014, Şirnex.
  • Efe, A. (2009). ‘Türk Toplumunda Mevlid Merâsimlerinin Yeri ve Fonksiyonları (Isparta Ve Çevresi Örnegi)’. Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Dokuz Eylulê, XXIX/2009, rr. 9-30).
  • el-Ezherî, M. (b.t.). Tehzîbu’l-luga, thk. Ya‘kûb, ‘Ebdunnebî, Qahîre: ed-Dâru’l-Misriyye.
  • Ertekin, M.Z. (2011). “Di Edebîyata Me de Mewlîd û Rûberûkirina Mewlîdên Pêşîn ên Kurdî û Tirkî”, Konferansa Uluslararası Kürdoloji, Zanîngeha Colemêrgê, Çewlik.
  • Ertekin, M.Z. (2015). “Mewlîda Kurdî ya Yekem û Bandora Wê li Ser Mewlîdên Din”, Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014 Şirnex.
  • Ertekin, M.Z. û Ertekin, N. (2017). “Kurtedîroka Mewlîdnameyên Kurdî”, Kongreya Şarkiyat Uluslararası Sosyal Bilimler, 14-17 Îlon Diyarbekir, rr. 149-155.
  • Êzdârî, M. (2014). Mewlîda Şerîf (Rehberê Xelâsî). Stenbol: Banga heq.
  • el-Hâşimî, S.A. (t.y.). Cevâhiru’l-belâga. Beyrut: el-Mektebetu’l-‘asriyye.
  • Hedbî, B. (b.t.). Mewlîda Kurdî bi Şîvâzâ Hedbî. Nusxeya neçapkirî
  • Heyderî, M. E. (2015). Mevlîdu’n-Nebî (Tuhfetu’l-Heyderî). Diyarbekir: Mekteba Seyda.
  • Îbn Xellikân, A. (b.t.). Vefeyâtu’l-a‘yân ve enbâu ebnâi’z-zemân. thk. İhsân ‘Ebbâs, Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbn Menzûr (b.t). Lisânu’l-ʿEreb. Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbnu’t-Tuveyr K. (1992). Nuzhetu’l-mukleteyn fî ahbâri’d-devleteyn. Thk. Eymen Fuâd Seyyid, Beyrut: Dâru Frantis Shtanyir Stutgard.
  • Heqqî, İ. M. (b.t.). Mewlîd (Bexçâ Gulâ Ji Bo Feqyê Melâ). Nusxeya neçapkirî.
  • Karacan, H, û Aykut N. (2015). “Mele Hüseynê Bateyî’nin Mewlîd-i Nebî Adlı Eseri ile Mele Süleyman Kurşun’un Mewlîda Pêxember Adlı Eserinin Karşılaştırılması”, Enstîtuya Kovara Zimanên Zindî ya Zanîngeha Bîngolê, Sal: 1, Cild: 1, Hejmar: 2, Sermawez, rr. 123-141.
  • Kardeşlik, M. Z. (b.t.). Mewlîd, Nusxeya neçapkirî.
  • Kızıl, H. (2012), ‘Diyarbakır ve Çevresinde Yazılmış Mevlitlerin Konularına Göre Tasnifi Denemesi’, Kovara Lêkolînên Zanistî ya Sarkîyat, Hejmar: VII, rr. 116-150.
  • Kurşun, S. (2010). Mewlîda Pêxember. Stenbol: Beroj.
  • Özel, A. (2004). “Mevlid”. DİA, Enqerê: Weşanên Weqfa Diyanetê ya Tirk.
  • Öztürk, M. (2018). “Folklorik Bir Ritüel Olarak Mardin’deki Mevlit Merasimleri ve Çeşitli Özellikleri”. Kovara Navneteweyî ya Lêkolînên Civakî, Vol: 11 Issue: 5, rr. 81-90.
  • Sabri Paşa, E. (2004). Mir’âtu’l-Haremeyn eş-Şerîfeyn ve cezîreti’l-‘Arab. Trc. Muhammed Harb, Qahîre: Dâru’l-ma ‘ârifi’l-Arabiyye.
  • et-Teftâzânî, S. (2013). el-Mutavval. 3. Baskı, Beyrut: Dâru’l-kutubu’l-‘ilmiyye.
  • Tıraşçı, M. (2013). “Güneydoğu ve Doğu Anadolu Çevresinde Arapça, Kürtçe, Zazaca Mevlidler ve Müzikal Olarak İcra Ediliş Tarzları”, Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Cumhuriyetê, Cild XVII, Hejmar: 2 rr. 219-236.
  • Xelîlî, S. (2009). Mewlîda Kurmanci, Stenbol: Dua Yayıncılık.
  • Xursî, M. (b.t.). Nezma Şêrîn der Mewlîd û Sîreta Resûlê Emîn. Nusxeya neçapkirî.
  • Zinarexî, A. (b.t.) Mevlîdu’n-Nebî, Nusxeya neçapkirî.

Mawlid Tradition of the Kurds and Its Contribution to Kurdish Literature and Culture in the Case of the Kurds of Türkiye

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 151 - 175, 21.03.2025

Halil Akçay

https://doi.org/10.21600/ijoks.1631834

Abstract

Over time, today’s religious, cultural, social and literary elements have emerged along with an accumulation of an ancient heritage that has come to life as a way of life and belief. In this vein, Muslims, as adherents to the religion of Islam, have produced verbal and literary products called Mevlit (Turkish). The Mevlit are based in enthusiasm for the birth of Muhammad, messenger of Allah. Mevlit works, first examples of which are encountered in Arabic literature, later show themselves in Kurdish literature. The present study includes a discussion on the contribution of these mawlid (Arabic) in view of the great literary and cultural influence on Kurdish literature and culture. Initially, the dictionary meaning of the Turkish word “Mevlid” once provided, the history and the writing and celebration of the Mevlid from the first periods to the present day is discussed.

Keywords

Edebiyat Kürt Edebiyatı Kültür Mevlid Törenler.

Ethical Statement

Bu makale, Irak Zaho'da 03-05/05/2023 tarihlerinde düzenlen Uluslararası 7. Zaho Orta ve Yeni Çağda Kürt Devletleri ve Beylikleri Kongresi'nde tarafımca sunulan "KEVNEŞOPİYA MEWLÎDÊ DI HEREMÊN KURDAN DE Û BEŞDARIYA WAN DI EDEBIYAT Û ÇANDA KURDÎ DE= BI MÎNAKA KURDÊN TIRKÎ" bildirinin gözden geçirilmiş ve genişletilmiş halidir.

References

  • Akçay, H. (2013). “Son Dönem Tasavvuf Âlimlerinden Şeyh Muhammed Emîn el-Hayderî”. Sempozyûma Uluslararası Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler, Weşanxaneya Zanîngeha Çewlîkê, Çewlik 07-09/09/2012.
  • Akın, A. (2019). Mewlîda Mela Sîraceddînê Xelîlî û Berawirdkirina Wê Bi Mewlîda Mela Huseynê Bateyî Re, Teza Lîsansa Bilind a Neweşîyayî, Zanîngeha Artuklûyê, Enstîtûya Zimanên Zindî Yên Li Tirkiyeyê, Beşa Ziman û Çanda Kurdî, Mêrdîn 2019.
  • Bateyî, Huseyn, (b.t.). Mewlîd. Stenbol: Ayfa.
  • Batergizî, M.Ş. (b.t.). Rîsâletu’l-usûl fî mewlîdî’r-Resûl. Nusxeya neçapkirî.
  • Curcânî, S.Ş. (1985). et-Taʿrifât. Beyrut: Mektebetu’l-Lubnan.
  • Çağmar, M.E. (2004). Edebi Açıdan Arapça Mevlidler, Ankara: Weşanên Îlahîyat.
  • Doskî, T.İ. (2015). “Jêderên Mewlîda Melayê Bateyî”. Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014, Şirnex.
  • Efe, A. (2009). ‘Türk Toplumunda Mevlid Merâsimlerinin Yeri ve Fonksiyonları (Isparta Ve Çevresi Örnegi)’. Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Dokuz Eylulê, XXIX/2009, rr. 9-30).
  • el-Ezherî, M. (b.t.). Tehzîbu’l-luga, thk. Ya‘kûb, ‘Ebdunnebî, Qahîre: ed-Dâru’l-Misriyye.
  • Ertekin, M.Z. (2011). “Di Edebîyata Me de Mewlîd û Rûberûkirina Mewlîdên Pêşîn ên Kurdî û Tirkî”, Konferansa Uluslararası Kürdoloji, Zanîngeha Colemêrgê, Çewlik.
  • Ertekin, M.Z. (2015). “Mewlîda Kurdî ya Yekem û Bandora Wê li Ser Mewlîdên Din”, Sempozyûma Uluslararası Beytüşşebap ve Molla Hüseyin Bateyî, 20-21 2014 Şirnex.
  • Ertekin, M.Z. û Ertekin, N. (2017). “Kurtedîroka Mewlîdnameyên Kurdî”, Kongreya Şarkiyat Uluslararası Sosyal Bilimler, 14-17 Îlon Diyarbekir, rr. 149-155.
  • Êzdârî, M. (2014). Mewlîda Şerîf (Rehberê Xelâsî). Stenbol: Banga heq.
  • el-Hâşimî, S.A. (t.y.). Cevâhiru’l-belâga. Beyrut: el-Mektebetu’l-‘asriyye.
  • Hedbî, B. (b.t.). Mewlîda Kurdî bi Şîvâzâ Hedbî. Nusxeya neçapkirî
  • Heyderî, M. E. (2015). Mevlîdu’n-Nebî (Tuhfetu’l-Heyderî). Diyarbekir: Mekteba Seyda.
  • Îbn Xellikân, A. (b.t.). Vefeyâtu’l-a‘yân ve enbâu ebnâi’z-zemân. thk. İhsân ‘Ebbâs, Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbn Menzûr (b.t). Lisânu’l-ʿEreb. Beyrut: Dâru Sâdir.
  • Îbnu’t-Tuveyr K. (1992). Nuzhetu’l-mukleteyn fî ahbâri’d-devleteyn. Thk. Eymen Fuâd Seyyid, Beyrut: Dâru Frantis Shtanyir Stutgard.
  • Heqqî, İ. M. (b.t.). Mewlîd (Bexçâ Gulâ Ji Bo Feqyê Melâ). Nusxeya neçapkirî.
  • Karacan, H, û Aykut N. (2015). “Mele Hüseynê Bateyî’nin Mewlîd-i Nebî Adlı Eseri ile Mele Süleyman Kurşun’un Mewlîda Pêxember Adlı Eserinin Karşılaştırılması”, Enstîtuya Kovara Zimanên Zindî ya Zanîngeha Bîngolê, Sal: 1, Cild: 1, Hejmar: 2, Sermawez, rr. 123-141.
  • Kardeşlik, M. Z. (b.t.). Mewlîd, Nusxeya neçapkirî.
  • Kızıl, H. (2012), ‘Diyarbakır ve Çevresinde Yazılmış Mevlitlerin Konularına Göre Tasnifi Denemesi’, Kovara Lêkolînên Zanistî ya Sarkîyat, Hejmar: VII, rr. 116-150.
  • Kurşun, S. (2010). Mewlîda Pêxember. Stenbol: Beroj.
  • Özel, A. (2004). “Mevlid”. DİA, Enqerê: Weşanên Weqfa Diyanetê ya Tirk.
  • Öztürk, M. (2018). “Folklorik Bir Ritüel Olarak Mardin’deki Mevlit Merasimleri ve Çeşitli Özellikleri”. Kovara Navneteweyî ya Lêkolînên Civakî, Vol: 11 Issue: 5, rr. 81-90.
  • Sabri Paşa, E. (2004). Mir’âtu’l-Haremeyn eş-Şerîfeyn ve cezîreti’l-‘Arab. Trc. Muhammed Harb, Qahîre: Dâru’l-ma ‘ârifi’l-Arabiyye.
  • et-Teftâzânî, S. (2013). el-Mutavval. 3. Baskı, Beyrut: Dâru’l-kutubu’l-‘ilmiyye.
  • Tıraşçı, M. (2013). “Güneydoğu ve Doğu Anadolu Çevresinde Arapça, Kürtçe, Zazaca Mevlidler ve Müzikal Olarak İcra Ediliş Tarzları”, Kovara Fakulteya Îlahiyatê ya Zanîngeha Cumhuriyetê, Cild XVII, Hejmar: 2 rr. 219-236.
  • Xelîlî, S. (2009). Mewlîda Kurmanci, Stenbol: Dua Yayıncılık.
  • Xursî, M. (b.t.). Nezma Şêrîn der Mewlîd û Sîreta Resûlê Emîn. Nusxeya neçapkirî.
  • Zinarexî, A. (b.t.) Mevlîdu’n-Nebî, Nusxeya neçapkirî.
There are 32 citations in total.

Details

Primary Language Kurdi
Subjects Kurdish Language, Literature and Culture
Journal Section Makaleler
Authors

Halil Akçay 0000-0002-1671-5073

Early Pub Date March 22, 2025
Publication Date March 21, 2025
Submission Date February 2, 2025
Acceptance Date February 18, 2025
Published in Issue Year 2025Volume: 11 Issue: 1

Cite

APA Akçay, H. (2025). Mawlid Tradition of the Kurds and Its Contribution to Kurdish Literature and Culture in the Case of the Kurds of Türkiye. International Journal of Kurdish Studies, 11(1), 151-175. https://doi.org/10.21600/ijoks.1631834
 Download Cover Image

NOTICE: All submissions will be accepted through the Manuscript Submission System. Please click on www.ijoks.com and register to submit a paper.