Öz
Bu makale, Adalet Ağaoğlu’nun son romanı Dert Dinleme Uzmanı’nı, sosyolojik bağlamda değerlendirmektedir. Roman, Türk toplumunun 1980 darbesinden sonraki dönemini toplumsal planda aktarmaktadır. Bu yüzden, roman sosyolojik okuma modeliyle incelenecektir. Sosyolojik okuma, sosyolojinin verileri kullanılarak gerçekleştirilen bir eleştiri metodudur. Edebiyat-sosyoloji ilişkisi çerçevesinde geliştirilen bu eleştiri metoduna göre değerlendirilen Dert Dinleme Uzmanı; Türk Dil Kurumu, YÖK gibi kurumları askerî vesayet bağlamında incelemekte, Türk Dil Kurumunu dilde sadeleşme bağlamında eleştirmektedir. Romanda kadınların toplumsal hayatta yaşadığı zorluklara değinilmekte Cumhuriyet kadınının kadınlar üzerinde kurduğu baskılar söz konusu edilmektedir. Sosyal ilişkileri zayıflayan bireylerin yalnızlaşması ve Dert Dinleme Uzmanı’na başvurması, böylece yalnızlıktan kurtulmaya çalışmaları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, ekonomik sıkıntılar, toplumsal sınıflara bağlı olarak yansıtılmaktadır. Çalışmada, bütün bu konular literatür taraması yöntemiyle ele alınmış, sosyolojik okuma modeli ve Adalet Ağaoğlu’nun roman-birey-toplum ilişkisine dair fikirleri verildikten sonra Dert Dinleme Uzmanı isimli roman sosyolojik okuma yöntemiyle ele alınmıştır. Bu bağlamda, birey-toplum ilişkisi, toplumu oluşturan bireylerin ideoloji tarafından biçimlendirilmesi romanda yer alan sosyolojik okumaya elverişli konulardır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. L. W. (2004). “Lirik Şiir ve Toplum”, Edebiyat Yazıları, İstanbul: Metis Yay.
- Ağaoğlu, A. (1996). “Sadece Yazmadan Edemediğim İçin Yazıyorum”, Başka Karşılaşmalar, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
- Ağaoğlu, A. (2014). “Kim Neyi Yazacak?”, Geçerken, İstanbul: Everest Yayınları.
- Ağaoğlu, A. (2014). Dert Dinleme Uzmanı, İstanbul: Everest Yayınları.
- Alver, K. (2006). “Edebiyatın Sosyolojik İmkânı”, Edebiyat Sosyolojisi, Köksal Alver (ed). Ankara: Hece Yay.
- Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı (Nehir Söyleşi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Aydın, E. (2009). “Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak ve Ölçütler”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,4 :357-370.
- Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve Kültür. Ankara: Hece Yay.
- Bauman, Z. (1999). Sosyolojik Düşünmek, Abdullah Yılmaz (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Escarpit, R. (1968). Edebiyat Sosyolojisi, Ali Türkay Yazıcı (çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kabacalı, A. (1994). ‘An’ların Uzun Soluklu Yazarı-Adalet Ağaoğlu, İstanbul: Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş.
- Karpat, K. (1962). Türk Edebiyatında Sosyal Konular, İstanbul: Varlık Yay.
- Moran, B. (2003). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yay.
- Timuçin, A. (1978). “Adalet Ağaoğlu’na Sorular.” (Söyleşi), Felsefe Dergisi. 4. Temmuz Eylül, ss. 190-205.
- Tüzer, İ., Hüküm, M. (2019). Edebiyat Sosyolojisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Uzun, D. (2008). Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarında Sosyal Meseleler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Wellek, W., Wellek R. A. (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, Ahmet Edip Uysal (çev.) Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Öz
This article evaluates the latest novel of Adalet Ağaoğlu in a sociological context. The novel narrates the period of Turkish society after the 1980 coup in the social plan. Therefore, the novel was investigated using a sociological analysis mode in this study. Sociological analysis is a method of criticism using the data of sociology. Investigated in accordance with this criticism method developed within the framework of literature-sociology relationship, Dert Dinleme Uzmanı examines institutions such as the Turkish Language Institution and Council of Higher Education in the context of military tutelage, and criticizes the Turkish Language Institution in the context of simplification in language. In the novel, the difficulties faced by women in social life, and the pressures of the Republic on women are mentioned. It is emphasized that individuals with weakened social relations become lonely and apply to Dert Dinleme Uzmanı, thus trying to get rid of loneliness. In addition, economic troubles are reflected depending on social classes. In the study, all these issues were handled with the method of literature review, and after Adalet Ağaoğlu's ideas about the novel-individual-society relationship, the novel called Dert Dinleme Uzmanı was addressed with the sociological analysis method. The results obtained from the examination are presented in the conclusion part of the study.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. L. W. (2004). “Lirik Şiir ve Toplum”, Edebiyat Yazıları, İstanbul: Metis Yay.
- Ağaoğlu, A. (1996). “Sadece Yazmadan Edemediğim İçin Yazıyorum”, Başka Karşılaşmalar, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
- Ağaoğlu, A. (2014). “Kim Neyi Yazacak?”, Geçerken, İstanbul: Everest Yayınları.
- Ağaoğlu, A. (2014). Dert Dinleme Uzmanı, İstanbul: Everest Yayınları.
- Alver, K. (2006). “Edebiyatın Sosyolojik İmkânı”, Edebiyat Sosyolojisi, Köksal Alver (ed). Ankara: Hece Yay.
- Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı (Nehir Söyleşi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Aydın, E. (2009). “Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak ve Ölçütler”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,4 :357-370.
- Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve Kültür. Ankara: Hece Yay.
- Bauman, Z. (1999). Sosyolojik Düşünmek, Abdullah Yılmaz (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Escarpit, R. (1968). Edebiyat Sosyolojisi, Ali Türkay Yazıcı (çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kabacalı, A. (1994). ‘An’ların Uzun Soluklu Yazarı-Adalet Ağaoğlu, İstanbul: Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş.
- Karpat, K. (1962). Türk Edebiyatında Sosyal Konular, İstanbul: Varlık Yay.
- Moran, B. (2003). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yay.
- Timuçin, A. (1978). “Adalet Ağaoğlu’na Sorular.” (Söyleşi), Felsefe Dergisi. 4. Temmuz Eylül, ss. 190-205.
- Tüzer, İ., Hüküm, M. (2019). Edebiyat Sosyolojisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Uzun, D. (2008). Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarında Sosyal Meseleler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Wellek, W., Wellek R. A. (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, Ahmet Edip Uysal (çev.) Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tüm Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ağustos 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 20 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 8 Sayı: 16 |
Kaynak Göster
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.