Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 169 - 184, 30.10.2018
https://doi.org/10.31465/eeder.454752

Öz

  • LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL
    YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ

    Öz



    Belli
    sınırları olan perspektiflerden bakıldığında edebiyatın muhtelif disiplinlere
    açık bir sanat dalı olduğu görülecektir. Bunlardan bir tanesi de sosyolojidir. Sosyoloji
    ve edebiyat birbiriyle ilişkide olan iki ayrı disiplindir. Her iki disiplinin
    ortak paydası toplumdur. Çünkü toplum; sosyolojinin inceleyip, edebiyatın
    tahkiye ettiği bir yapıdır. Hakikaten edebiyatın temelinde toplum vardır ve bir
    yapıt, bireyi esas alsa da, içerisinden çıktığı toplumun karakteristik
    özelliklerini taşımaktadır. Roman sanatında toplumu etkileyen birçok etkenin
    izlerini görmek mümkündür: göç, yenilikler, savaş ve siyaset… İşte edebiyat
    sosyolojisi de edebî metinde yer alan toplumsal olayları incelemektedir. Ancak
    XX. yüzyılda kırılma yaşayan roman, artık yazınsallığın da toplumsal incelemede
    göz önüne alınmasını gerekli kılmıştır.



    Bu
    noktada Lucien Goldmann’ın ürettiği ve yazınsal metni oluşturan “oluşumsal”
    yapıyı tümüyle ele alan modeli bu ihtiyacı karşılamıştır. Goldmann, metni
    oluşturan toplumsal yapıyı, yazınsallığı göz ardı etmeksizin ele almış ve
    ortaya farklı bir sosyolojik eleştiri anlayışı koymuştur. Onun geliştirdiği
    modelin temelinde Lukacs’ın erken dönem yapıtları ve Hegel’in açıklık felsefesi
    yatmaktadır. Goldmann, romanının bütününü, bütünü oluşturan parçalarla
    açıklamıştır.



    Çağdaş
    Kosova Türk Edebiyatı’nın öncü şahsiyetlerinden olan Reşit Hanadan ise
    eserlerinde Kosova Türklerinin geçirdiği tarihsel süreçleri ve kültürel yapıyı
    işlemiştir. Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı’nın ilk romanı olma özelliği taşıyan
    Sel’de bu durum dikkat çekicidir. İncelememizde, Reşit Hanadan’ın “Sel” adlı
    romanını, Goldmann’ın oluşumsal/genetik yapısalcı anlayışı bağlamında ele
    alınmıştır. Yapıtın toplumsal ve yazınsal çözümlemesi yapılmıştır.



    Anahtar Kelimeler:
    Lucien Goldmann, Reşit Hanadan, Roman Soyolojisi, Oluşumsal Yapısalcılık,
    Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı.



     



    REVIEW OF “SEL” NOVEL OF REŞIT
    HANADAN UNDER FORMATIVE STRUCTURALIST VIEW OF LUCIEN GOLDMANN



    When
    viewed from perspectives with certain borders, it could be seen that literature
    is a field of art open to various disciplines. One of those disciplines is
    sociology. Sociology and literature are two distinct disciplines that are
    related to each other. Common ground of both disciplines is society. Because
    society is analysed by sociology and narrated by literature. Indeed the basis
    of literature is society and although a work of art is based on an individual,
    it has the characteristics of the society. In the art of novel, it is possible
    to see signs of numerous factors effecting the society: migration, innovation,
    war, and politics...Thus, literature sociology evaluates social events in
    literary texts. However,  breakdown of
    novel in 20th century necessitated considering literariness in sociological
    analysis. 



    At
    this point, model proposed by Lucien Goldman and contains “formative” structure
    of literary texts completely met this need. Goldmann considered social
    structure that forms the text without excluding literariness and presented a
    different type of sociological criticism. The basis of this model is early
    works of Lukacs and openness philosophy of Hegel. Goldmann explained whole
    novel with parts forming the whole.



    Reşit
    Hanadan, who is one of the leading people of Modern Kosovo Turkish
    Literature,  presented historical
    processes and cultural structure of Kosovo Turks. This is salient in Sel which
    is the first novel of Modern Kosovo Turkish Literature. In this review, “Sel”
    novel of Reşit Hanadan was considered under formative/genetic structuralist
    perspective of Goldmann. Social and literary analysis was conducted.



    Keywords:
    Lucien Goldmann, Reşit Hanadan, Novel Sociology, Formative Structuralism,
    Modern Kosovo Turkish Literature.

Kaynakça

  • ARTUN, Erman. (2007). “Türk Halk Kültüründe Hıdırellez”, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi.
  • AYTAÇ, Gürsel, (2009). Genel Edebiyat Bilimi. Ankara: Say Yayınları.
  • DOĞAN, Mesut. (2005). Türkiye Ziraatinde Makineleşme: Traktör ve Biçerdöverin Etkileri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 14, 66–78.
  • EAGLETON, Terry. (2015). İdeoloji. Muttalip Özcan, Çev. İstanbul: Ayrıntı.
  • ER, Ayten ve ATALAY, İrfan. 2013. “Oluşumsal Yapısalcılık Bağlamında Sorunsal Kahraman ve Dünya Görüşü Kavramları: Bernard-Marie Koltés’in Batı Rıhtımı (Quaı Ouest).” Humanitas Güz 2:27–47.
  • ESCARPİT, Robert. (1967). Edebiyat Sosyolojisi. Ali Türkay Yazıcı, Çev., İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • GOLDMANN, Lucien. (1998). Diyalektik Araştırmalar. A. Arkay, Çev. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
  • GOLDMANN, Lucien. (2005). Roman Sosyolojisi. (Çev. Ayberk Erkay), Ankara: Birleşik Yayınevi.
  • GÖĞEBAKAN, Turgut. (2004). Tarihsel Roman Üzerine. Ankara: Akçağ.
  • GÜRSEL, Nedim. (2007). Başkaldıran Edebiyat. İstanbul: Doğan Kitap.
  • HANADAN, Reşit. (1987). Sel. Priştine: Tan Yayınları.
  • OKUMUŞ, Salih ve BARIŞ, Halime (2015, Mayıs-Haziran). “Kosova'da Türkçe'yi Bayraklaştıran Büyük Yazar: Reşit Hanadan”. Kardeş Kalemler Dergisi, Ankara.
  • PARLA, Jale. (2003). Don Kişot’tan Bugüne Roman, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • SÜMBÜLLÜ, Y. Z. (2006). Kemal Tahir'in Romanları Üzerine Oluşumsal Yapısalcı Bir İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler
  • TDK. (2011). “birey”. s. 354.
  • TDK. (2011). “bireyleşme”. s. 355.
  • TEKİN, Mehmet. (2012). Roman Sanatı 1. İstanbul: Ötüken.
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar

Yasin Yavuz 0000-0003-0344-964X

Yayımlanma Tarihi 30 Ekim 2018
Gönderilme Tarihi 20 Ağustos 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 2 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Yavuz, Y. (2018). LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ. Edebi Eleştiri Dergisi, 2(2), 169-184. https://doi.org/10.31465/eeder.454752
AMA Yavuz Y. LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ. EEDER. Ekim 2018;2(2):169-184. doi:10.31465/eeder.454752
Chicago Yavuz, Yasin. “LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN ‘SEL’ ROMANININ İNCELENMESİ”. Edebi Eleştiri Dergisi 2, sy. 2 (Ekim 2018): 169-84. https://doi.org/10.31465/eeder.454752.
EndNote Yavuz Y (01 Ekim 2018) LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ. Edebi Eleştiri Dergisi 2 2 169–184.
IEEE Y. Yavuz, “LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN ‘SEL’ ROMANININ İNCELENMESİ”, EEDER, c. 2, sy. 2, ss. 169–184, 2018, doi: 10.31465/eeder.454752.
ISNAD Yavuz, Yasin. “LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN ‘SEL’ ROMANININ İNCELENMESİ”. Edebi Eleştiri Dergisi 2/2 (Ekim 2018), 169-184. https://doi.org/10.31465/eeder.454752.
JAMA Yavuz Y. LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ. EEDER. 2018;2:169–184.
MLA Yavuz, Yasin. “LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN ‘SEL’ ROMANININ İNCELENMESİ”. Edebi Eleştiri Dergisi, c. 2, sy. 2, 2018, ss. 169-84, doi:10.31465/eeder.454752.
Vancouver Yavuz Y. LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN “SEL” ROMANININ İNCELENMESİ. EEDER. 2018;2(2):169-84.

DERGİPARK bünyesinde faaliyet gösteren Edebî Eleştiri Dergisi (Journal of Literary Criticism) hakemli ve bilimsel bir dergidir. Dergimiz, hem ulusal ölçekli TR DİZİN'de hem de uluslararası ölçekli MLA'da taranmaktadır.