Öz
Şüphesiz hadis rivayetinde tek kalan ravinin, hadisin sıfatı, hükmü veya vafsı konusunda etkisi vardır. Bu nedenle ferd’in sözlük anlamına dönülerek ondan başka kimseden rivayet edilmediğine bakılacaktır. Ravinin tek kalmasının hadis hükmüne etkisine gelince ferd durumdan olan ravinin hadis riveyet ehliyetine ve durumuna bağlı olarak hadis hükmünün değişmesine sebebiyet verdiğini veya etki etmediği tespit edilmektedir.
Burada birbirine benzeyen durumler açıklanacak, ferd olma durumu teşkil eden her hadisin sınırları belirlenecektir.
Sonra bize İbn-i Abdül-Barr El-Endülüs'ün eleştirisinden, "Önsöz kitabından okuduğum formlar aracılığıyla" ravinin tek kalması sebebiyle münker durumuna düşen hadisin özenle beyan etmesi neticesinde ortaya çıktı. Eleştirisinde münker hadis durumuna neden olan gerek açık ifade gerekse istidlal yolla ferd olma yönünü analiz etmede anlaşıld ki, eleştirisinde münker olmanın en önemli nedenleri şunlardir: Meşhur bir senedle gelen hadiste teferüd eden ravi neden meşhürlüğü ile yaygın değildir yada ferd ravi sika ravilerin ittifak etmediği hadisteki ziyade de tek kalması bununla da icma, analiz, kiyasa muhalefeti yada bu ziyadenin hz. Peygamberin sözü olma ihtimalin olmaması, diğer bir neden ise ravi tümüyle ğarib bir isnad ile geşmiş ise ve hadis bu isnad dışında başka bir tarik ile geldiği bilinmiyorsa( bazen bir hadis metni sadece mevcut isnad ile bilinir).
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmed, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî (ö. 241/855 ) el-Müsned, thk. Şuayb el-Arnaûd, Âdil Mürşid vdğ., Müessesetü’r-Risâle, Birinci Baskı, ysz 1421.
- Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali b. Mûsâ el-Husreverdî el-Horasânî Ebû Bekir el-Beyhakî, (ö. 458/1065), es-Sünen el-Kubra, Dâiratü'l-Ma'ârifi'l-Osmâniyye, 1344.
- Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el-Kûfî (ö. 256/869 ) es-Sahîh, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Dâru Tavki’n-Necât, Musevveratün anis-Sultâniyye bi İdâfeti Terkim Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Birinci Baskı, ysz 1422.
- Dârimî, Ebû Saîd Osman b. Saîd b. Hâlid b. Saîd ed-Dârimî es-Sicistânî, (ö. 280/893) en-Nakd alâ bişr el-merîsî, thk. Ebû Âsım eş-Şevâmî el-Esrî, el-Mektebetü’l-İslâmiyye Birinci Baskı, Kahire 1433.
- Dârimî, Ebû Saîd Osman b. Saîd b. Hâlid b. Saîd ed-Dârimî es-Sicistânî, (ö. 280/893) en-Nakd alâ bişr el-merîsî, thk. Beşir b. Hasan el-Elmâî, Mektebetü’r-ruşd, Birinci Baskı, Erriyad 1998.
- Halîlî, Halil b. Abdullah b. Ahmed b. İbrâhim b. Halîl el-Kazvînî, (ö. 446/1054 ) el-İrşâd fî m’arifeti’l-ulemâi’l-hadîs, thk. Muhammed Saîd, Ömer İdrîs, Mektebetü’r-Rüşd, Birinci Baskı, Riyad 1409.
Öz
لا شك أن لتفرد الراوي بالحديث أثراً، إما من جهة وصفه أو من جهة الحكم عليه، فأما من جهة وصفه فذلك يعود لمعناه في اللغة، مِن حيثُ إنه انفراد الراوي بما لم يأتِ به غيرُه، وأما من جهة حكمه، فهاهنا يكون الاختلاف في الحكم بناء على هيئة ذلك التفرد أو درجات الرواة من جهة أهليتهم لذلك التفرد أو عدم ذلك، ومن هنا تم التفريق بين المتماثلات ظاهراً، وتحددت الحدود الخاصة بكل نوع من أنواع التفرد.
ثم ظهر لنا من نقد ابن عبد البر الأندلسي - من خلال النماذج التي استقرأتها من كتابه التمهيد - عنايته البالغة ببيان النكارة في الأحاديث بسبب التفرد، وظهر لي من خلال التحليل وجوه التفرد التي استدعت النكارةَ في نقده، سواءٌ ما ورد من قوله صريحاً أو ما استنبطته استدلالاً، فكان من أهم دواعي النكارة في نقده: تفرد الرواي بحديث بسند مشهور بما تتوفر الدواعي على اشتهاره. أو انفراد الراوي بزيادة في الحديث لا يوافقه عليها الثقات؛ مما فيه مخالفة للإجماع أو مخالفة للنَّظَر والقياس، أو مخالفة لما استقرَّ عليه أمر الفُتيا، أو لكون تلك الزيادة لا تُشبه ألفاظ النبي ﷺ. ومن دواعي النكارة لديه أيضاً انفراد الراوي بإسنادٍ غريبٍ أصلاً، غير معروف في غير ذلك الحديث المنقول به، وربما يكون متنُ ذلك الحديثِ لا يُعرف إلا بذلك الإسناد.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmed, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî (ö. 241/855 ) el-Müsned, thk. Şuayb el-Arnaûd, Âdil Mürşid vdğ., Müessesetü’r-Risâle, Birinci Baskı, ysz 1421.
- Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali b. Mûsâ el-Husreverdî el-Horasânî Ebû Bekir el-Beyhakî, (ö. 458/1065), es-Sünen el-Kubra, Dâiratü'l-Ma'ârifi'l-Osmâniyye, 1344.
- Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el-Kûfî (ö. 256/869 ) es-Sahîh, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Dâru Tavki’n-Necât, Musevveratün anis-Sultâniyye bi İdâfeti Terkim Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Birinci Baskı, ysz 1422.
- Dârimî, Ebû Saîd Osman b. Saîd b. Hâlid b. Saîd ed-Dârimî es-Sicistânî, (ö. 280/893) en-Nakd alâ bişr el-merîsî, thk. Ebû Âsım eş-Şevâmî el-Esrî, el-Mektebetü’l-İslâmiyye Birinci Baskı, Kahire 1433.
- Dârimî, Ebû Saîd Osman b. Saîd b. Hâlid b. Saîd ed-Dârimî es-Sicistânî, (ö. 280/893) en-Nakd alâ bişr el-merîsî, thk. Beşir b. Hasan el-Elmâî, Mektebetü’r-ruşd, Birinci Baskı, Erriyad 1998.
- Halîlî, Halil b. Abdullah b. Ahmed b. İbrâhim b. Halîl el-Kazvînî, (ö. 446/1054 ) el-İrşâd fî m’arifeti’l-ulemâi’l-hadîs, thk. Muhammed Saîd, Ömer İdrîs, Mektebetü’r-Rüşd, Birinci Baskı, Riyad 1409.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Konular | Din, Toplum ve Kültür Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 27 Ağustos 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 7 Sayı: 2 |
DERGİ TARİHÇESİ
| Derginin Önceki Adı | ISSN | YIL |
| Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi | 2148-385X | 2014-2021 |
Yayımlanacak Makalelerin iThenticate İntihal Taraması Zorunludur.