Öz
تبدأ بعض الآيات بزمن (كالمضارع) ثم تكتمل بزمن آخر(كالمستقبل)؛ لذا ينظر البحث في صيغة الأفعال في الجملة داخل آيات القرآن الكريم، وتغيّرها وتبدّلها من زمن إلى زمن آخر، من منظور علم اللغة، تبعًا لما تكلّم عنه ناصر الدين أبو الخير عبد الله بن عمر بن محمد الشيرازي الشافعي البيضاوي في تفسير البيضاوي، ويعتمد البحث على بعض النماذج من حاشية الشهاب، وبعض النماذج من حاشية القونوي علي تفسير الإمام البيضاوي، وكيفية تفسير الحاشيتين داخل الآيات القرآنية عن طريق متابعة التعليقات اللغوية التي ظهرت في تفسير البيضاوي ومثيلاتها في حاشية الشهاب والمقارنة بينها وبين حاشية القونوي. حيث انتشرت ظاهرة تغيّر صيغة الزمن في الآيات القرآنية، وكان لها الأثر البالغ في تغير الدلالة اللغوية الخاصة بالجملة، وبالتالي ينتج عنه تغيّر المعنى؛ وبطبيعة الحال تثرى الدلالة اللغوية بثراء الصيغ الزمنية، ويدور الحديث في البحث حول ثلاثة مباحث رئيسة؛ المبحث الأول حول الآيات التي بدأ الحديث فيها بالزمن الماضي، وتم العدول إلى زمن آخر، أما المبحث الثاني فيدور حول الآيات التي بدأ الحديث فيها بالزمن الحالي (المضارع) وتم العدول بعد ذلك إلى زمن آخر، ويدور المبحث الثالث حول الآيات التي بدأ الحديث فيها بزمن المستقبل، مع النظر إلى جهود اللغويين الأتراك من خلال متابعة حاشية القونوي على تفسير البيضاوي؛ ومناقشة ما يتعلق بعلمي الدلالة واللغة.
Anahtar Kelimeler
آيات القرآن الكريم تفسير البيضاوي الدلالة اللغوية صيغ الزمن علم اللغة
Kaynakça
- el-Kur’ân el-Kerîm. el-Beyzâvî, Nâsıru’d-dîn Ebi’l-Hayr ʻAbdullâh b. ʻUmar b. Muhammed eş-Şîrâzî eş-Şâfiʻî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl ʻİnâyetu’l-Kâdî ve Kifâyetu’r-Râzî ʻAlâ Tefsîri’l-Beyzâvî. 8 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, Tz. el-Esterâbâzî, Radiyyullâh Muhammed b. el-Hasan. Şerhu Kâfiyeti İbni’l-Hâcib. 2. Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1998. el-Fîrûz Âbâdî, Muhammed b. Yaʻkûb b. Muhammed b. İbrâhîm eş-Şîrâzî. el-Kâmûsu’l-Muhît. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 2003. Halîfe, Hâcî. Keşfu’z-Zunûn ʻAn Esâmi’l-Kutub ve’l-Funûn. 2 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi Turâsi’l-ʻArabî, ts. İbnu’l-Esîr, Ziyâu’d-dîn Nasrullâh b. Muhammed. el-Meselu’s-Sâir fî Edebi’l-Kâtib ve’ş-Şâir. Thk. Ahmed el-Hûfî, Bedevî Tabâne. 4 Cilt. er-Riyâd es-Saʻûdiyye: Dâru’r-rifâʻî, 1983. İbnu’l-Musennâ et-Teymî, Ebû ʻUbeyde Maʻmer. Mecâzu’l-Kur’ân. 2. Baskı. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 1981. İbnu ʻAkîl, Behâu’d-dîn ʻAbdullâh. Şerhu Elfiyeti İbni Mâlik. Thk. Muhammed Muhyi’d-dîn ʻAbdu’l-hamîd. 4 Cilt. Kahire: Dâru’t-Turâs ve Dâru Mısr li’t-Tibâʻa, 1980. el-Konevî, ʻİsâmu’d-dîn İsmâʻîl b. Muhammed el-Hanefî. Haşiyetu’l-Konevî ʻAlâ Tefsîri’l-İmâm el-Beydâvî. 20 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 2001. er-Râzî, Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdulkâdir el-Hanefî. Muhtâru’s-Sıhâh. Beyrût: Dâru’l-Kuttâbi’l-ʻArabî, 2002. es-Sekkâkî, Ebû Yaʻkûb Yûsuf b. Ebî Bekr Muhammed b. ʻAlî. Miftâh’ul-ʻUlûm. Thk. Naʻîm Zerzûr. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1983. Sîbeveyh, Ebî Bişr ʻAmr b. ʻUsmân b. Kanber. el-Kitâb. Thk. ʻAbdu’s-selâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 1988. ʻUkâşe, Muhammed. et-Tahlîlu’l-Luğavî fî Dav’i ʻİlmi’d-Delâle Dirâsetun fi’d-Delâleti’s-Savtiyye ve’s-Sarfiyye ve’Nâhviyye ve’l-Muʻcemiyye. Kâhire: Dâru’n-Neşri li’l-Câmiat, 2011. ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Câru’l-lâh Mahmûd b. ʻUmar. Tefsîru’l-Keşşâf ʻAn Hakâiku’t-Tenzîl ve ʻUyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. Beyrût: Dâru’l-Maʻrife, 2009. ez-Zerkeşî, Muhammed b. ʻAbdullâh. el-Burhân fî ʻUlûmi’l-Kur’ân. Tkh. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. 4 Cilt. Kâhire: Dâru’t-Turâs, 1984. https://quran.com/ - 28.05.2020
Öz
Bazı ayetler bir zaman kipinde başlar (muzârî gibi) ve başka bir zaman kipiyle (gelecek zaman gibi) devam eder. O nedenle bu çalışma Beydâvî tefsiri ve bu tefsir üzerine yazılmış Hâşiyetu’ş-Şihâb ve ayrıca Hâşiyetu’l-Konevî isimli eserler baz alınarak Kuran-ı Kerîm’deki cümlelerde (ayet) geçen fiil kiplerini, kiplerin bir zamandan başka bir zamana doğru olan değişim ve dönüşümlerini dilbilimsel açıdan ele almaktadır. Elinizdeki çalışma aynı zamanda Hâşiyetu’ş-Şihâb’ın Kurân ayetlerindeki bu kip değişim ve dönüşümlerine nasıl yaklaştığı üzerinde de durmaktadır. Ayetlerdeki fiil kiplerinin zamansal değişimi cümlenin dilbilimsel açıdan göstergelerini de derinden etkilemektedir. Bunun bir sonucu olarak anlamsal değişiklik olgusu ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak göstergelerdeki değişimden kaynaklı zenginlik zaman kiplerini de zenginleştirmektedir. Bu noktadan hareketle elinizdeki çalışma üç ana bölüm altında işlenmiştir. Birinci bölüm sözün mâzî zaman kipinde başlayıp başka bir zamana intikalini, ikinci bölüm sözün muzârî zaman kipinde başlayıp başka bir zamana intikalini ve üçüncü bölüm ise sözün gelecek zaman kipinde başlayıp başka bir zamana intikalini örnekleriyle ele alıp göstergebilim ve dilbilim çerçevesinde konuyu tartışmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Kur’ân el-Kerîm. el-Beyzâvî, Nâsıru’d-dîn Ebi’l-Hayr ʻAbdullâh b. ʻUmar b. Muhammed eş-Şîrâzî eş-Şâfiʻî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl ʻİnâyetu’l-Kâdî ve Kifâyetu’r-Râzî ʻAlâ Tefsîri’l-Beyzâvî. 8 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, Tz. el-Esterâbâzî, Radiyyullâh Muhammed b. el-Hasan. Şerhu Kâfiyeti İbni’l-Hâcib. 2. Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1998. el-Fîrûz Âbâdî, Muhammed b. Yaʻkûb b. Muhammed b. İbrâhîm eş-Şîrâzî. el-Kâmûsu’l-Muhît. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 2003. Halîfe, Hâcî. Keşfu’z-Zunûn ʻAn Esâmi’l-Kutub ve’l-Funûn. 2 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi Turâsi’l-ʻArabî, ts. İbnu’l-Esîr, Ziyâu’d-dîn Nasrullâh b. Muhammed. el-Meselu’s-Sâir fî Edebi’l-Kâtib ve’ş-Şâir. Thk. Ahmed el-Hûfî, Bedevî Tabâne. 4 Cilt. er-Riyâd es-Saʻûdiyye: Dâru’r-rifâʻî, 1983. İbnu’l-Musennâ et-Teymî, Ebû ʻUbeyde Maʻmer. Mecâzu’l-Kur’ân. 2. Baskı. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 1981. İbnu ʻAkîl, Behâu’d-dîn ʻAbdullâh. Şerhu Elfiyeti İbni Mâlik. Thk. Muhammed Muhyi’d-dîn ʻAbdu’l-hamîd. 4 Cilt. Kahire: Dâru’t-Turâs ve Dâru Mısr li’t-Tibâʻa, 1980. el-Konevî, ʻİsâmu’d-dîn İsmâʻîl b. Muhammed el-Hanefî. Haşiyetu’l-Konevî ʻAlâ Tefsîri’l-İmâm el-Beydâvî. 20 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 2001. er-Râzî, Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdulkâdir el-Hanefî. Muhtâru’s-Sıhâh. Beyrût: Dâru’l-Kuttâbi’l-ʻArabî, 2002. es-Sekkâkî, Ebû Yaʻkûb Yûsuf b. Ebî Bekr Muhammed b. ʻAlî. Miftâh’ul-ʻUlûm. Thk. Naʻîm Zerzûr. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, 1983. Sîbeveyh, Ebî Bişr ʻAmr b. ʻUsmân b. Kanber. el-Kitâb. Thk. ʻAbdu’s-selâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 1988. ʻUkâşe, Muhammed. et-Tahlîlu’l-Luğavî fî Dav’i ʻİlmi’d-Delâle Dirâsetun fi’d-Delâleti’s-Savtiyye ve’s-Sarfiyye ve’Nâhviyye ve’l-Muʻcemiyye. Kâhire: Dâru’n-Neşri li’l-Câmiat, 2011. ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Câru’l-lâh Mahmûd b. ʻUmar. Tefsîru’l-Keşşâf ʻAn Hakâiku’t-Tenzîl ve ʻUyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. Beyrût: Dâru’l-Maʻrife, 2009. ez-Zerkeşî, Muhammed b. ʻAbdullâh. el-Burhân fî ʻUlûmi’l-Kur’ân. Tkh. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. 4 Cilt. Kâhire: Dâru’t-Turâs, 1984. https://quran.com/ - 28.05.2020
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Mayıs 2020 |
| Kabul Tarihi | 18 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 2 Sayı: 1 |
422x119
| Articles published in this journal are licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International license. This journal does not charge APCs or submission charges. Articles published in this journal are permanently free for everyone to read, download, copy, distribute, print, search and link to the full texts of these articles. |
