Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

A review on the three written sources of the Masnavi of Sufism Mantiku'l-Tayr

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 99 - 118, 25.01.2022
https://doi.org/10.21600/ijoks.1033692

Öz

Feriduddin Attar wrote his mystical masnavi called Mantık'ul-Tayr, influenced by the works that used similar allegories with the language of birds before him. The name of the aforementioned work and some concepts in its content are based on the Qur'an. The plot of the stories in the work is similar to the plot of the stories in the Risaletü't-Tayr works of İbn-i Sina and Ahmad Gazzālî. The bird-containing poems of Hakānî-i Shirvānî and Sānaî-i Gaznevî also influenced Attâr in this regard. Attâr reflected the bird parodies in the aforementioned treatises and poems to the fictional texture in Mantıkul Tayr, thus exhibiting an intertextual approach. Among the written sources that influenced Attar is al-Fūsul by Ebu Hanife Abdulvahab b. Muhammad who is a Karramiya scholar; Tafsir by Surabâdi who is one of the commentators close to the Karrāmis and Ebu'r-Reca el-Chachi’s Ravzatū'l Farikeyn, which is considered an Islamic law-mystical works of the first period. Because all three works were written before Mantık'ul-Tayr in the Nishabur region where Attâr was born and raised intellectually, symbolic bird stories and bird parodies are included in all three works. In order to reveal the similar points of these three works with Mantıku'l Tayr, first of all, information about the Mantıku'l Tayr masnavi is given in this article. It has been explained which moral and mystical thought the birds in the work correspond to. After the three written sources, which are thought to be effective in the emergence of the work are introduced in detail, they are examined in the light of the bird stories and narrations they contain.

Kaynakça

  • Ateş, S. (Tarihsiz) Kuran-ı kerim ve yüce meali, Yeni Ufuklar Neşriyat.
  • Attâr, F. (1358) Muhtarnâme, rubaiyat-ı attâr, (Şefiî Kedkenî, ed.) İntişarat-ı Tus.
  • Attâr, F. (1375) Tezkiretü’l evliya, (Abdülvahap Kazvinî, ed.) İntişarat-ı Menuçehri.
  • Attâr, F. (1380) Pendnâme, (Silvestre de Sacy, ed.- Abdülmuhammed Nurbahşan, çev.) İntişarat-ı Esatir. Attâr, F. (2015) Mantık’ul-tayr, (Abdülbaki Gölpınarlı, çev.) T.İ.B. Kültür Yayınları.
  • Avfî, M. (1335) Lubâbü’l elbâb, (Said Nefisî ed.) İbn-i Sina.
  • Camî, M. A. (2014) Nefahatü’l üns min hadarât’il kuds, evliya menkıbeleri, (Abdülkadir Akçiçek, sad.) Huzur.
  • Çakmakçı, H. (2012) İslam ortaçağına damgasını vuran kuş risaleleri, Vakıflar Dergisi, 38, 165-172.
  • Devletşah, E. (2011) Şair tezkireleri, (Necati Lugal, çev.) Pinhan.
  • Efe, S. (2013) Kuran’ın farsça tercümesi ve ilk farsça tefsirler, DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37. 221-237.
  • Füruzanfer, B. (1353) Şerh-i ahvâl ve nakd û tahlil-i âsar-ı attâr, İntişarat-ı Encümen-i Asar-ı Milli.
  • Gencevî, N. (1383) Külliyat-ı hamse-i hekim nizâmî-i gencevî, (Vahid Destgirdî ed.) Neşr-i Tulʻu.
  • Gülen, F. N. (2016) Feridüddin attâr’ın mantıku’t-tayr mesnevisinde metinlerarasılık, International Journal of Social Science, 49, 515-531.
  • Habibî, A. (1359) Revzatü’l Farikeyn, İntişarât-ı Danişgâh-ı Tehran.
  • Kedkenî, Ş. (1383) Attâr-ı nişâburî mantıku’l-tayr, İntişarat-ı Sûhen.
  • Kedkenî, Ş. (1385) Suhenân-ı nû-yafte-i diğer ez muhammed b. kerram, Mutalaât-ı İrfanî, 3, 5-14.
  • Kuşeyrî, A. (2013) Tasavvuf ilmine dair kuşeyrî risalesi, Harf Yayınevi.
  • Kutlu, S. (2002) Kerrâmiyye, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 25, 294-296. https://islamansiklopedisi.org.tr/kerramiyye
  • Kynsh, A. (2021) Sûfîlerin tarihine farklı bir bakış denemesi, (Ömer Saruhanlıoğlı, çev.), Nefes.
  • Mücahid, A. (1358) Mecmûe âsar-ı farisî ahmed gazzâlî, (3. bs) İntişarât-ı Danişgâh-ı Tehran.
  • Müderris Sadikî, C. (1399) Tefsir-i Atik-i Nişabûrî (Kıssehâ), Neşr-i Merkez.
  • Nefisî, S. (1320) Costecû der ahval ve âsar-ı feridüddin-i Attâr-ı nişabûrî, İntişarat-ı İkbal.
  • Nefisî, Said. (1385) Ser çeşme-yi tasavvuf der iran, (Abdülkerim Ceziredâr, haz.), İntişarat-ı Esatir.
  • Örs, D. (1997) İbni sina, sühreverdi, gazzali, razi, islam felsefesi’nde sembolik hikâyeler, İnsan Yayınları.
  • Purcevâdî, N. (1998) Can esintisi, İslam’da şiir metafiziği, (H. Kırlangıç, çev.), İnsan.
  • Purnamdaryan, T. (1386) Didar ba simorg, ş’ir û irfan ve endişehâ-yi Attâr, Peşuhişha-yi Ulum-i İnsani ve Mutalaat-ı Ferhengî. Ritter. H. (1993), Attâr, İslâm Ansiklopedisi, 7-12.
  • Sevgi, H. Ahmed (2003) Mantıku’t-tayr, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 28, 29-30. https://islamansiklopedisi.org.tr/mantikut-tayr
  • Sühreverdî, Ş. (2006) Cebrail'in Kanat Sesi, (Sedat Baran çev.). Sufi Kitap.
  • Şahinoğlu, N. (1991) Ferîdüddin attâr, 4, 95-98. https://islamansiklopedisi.org.tr/Attâr-feriduddin
  • Uludağ, S. (2012) Tasavvuf terimleri sözlüğü, Kabalcı.
  • Yıldırım N. (2008) Fars mitolojisi sözlüğü, Kabalcı.
  • Zerrinkûb, A. (1385) Erziş-i miras-ı sufîye, Emir Kebir.
  • Zumrüdî, H. (1382) Nakd-ı tatbiki-yi edyân ve esâtir der şahname-yi firdevsî, hamse-i nizamî ve mantıku’l-tayr, İntişarat-ı Züvvar.

A review on the three written sources of the Masnavi of Sufism Mantiku'l-Tayr

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 99 - 118, 25.01.2022
https://doi.org/10.21600/ijoks.1033692

Öz

Kaynakça

  • Ateş, S. (Tarihsiz) Kuran-ı kerim ve yüce meali, Yeni Ufuklar Neşriyat.
  • Attâr, F. (1358) Muhtarnâme, rubaiyat-ı attâr, (Şefiî Kedkenî, ed.) İntişarat-ı Tus.
  • Attâr, F. (1375) Tezkiretü’l evliya, (Abdülvahap Kazvinî, ed.) İntişarat-ı Menuçehri.
  • Attâr, F. (1380) Pendnâme, (Silvestre de Sacy, ed.- Abdülmuhammed Nurbahşan, çev.) İntişarat-ı Esatir. Attâr, F. (2015) Mantık’ul-tayr, (Abdülbaki Gölpınarlı, çev.) T.İ.B. Kültür Yayınları.
  • Avfî, M. (1335) Lubâbü’l elbâb, (Said Nefisî ed.) İbn-i Sina.
  • Camî, M. A. (2014) Nefahatü’l üns min hadarât’il kuds, evliya menkıbeleri, (Abdülkadir Akçiçek, sad.) Huzur.
  • Çakmakçı, H. (2012) İslam ortaçağına damgasını vuran kuş risaleleri, Vakıflar Dergisi, 38, 165-172.
  • Devletşah, E. (2011) Şair tezkireleri, (Necati Lugal, çev.) Pinhan.
  • Efe, S. (2013) Kuran’ın farsça tercümesi ve ilk farsça tefsirler, DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37. 221-237.
  • Füruzanfer, B. (1353) Şerh-i ahvâl ve nakd û tahlil-i âsar-ı attâr, İntişarat-ı Encümen-i Asar-ı Milli.
  • Gencevî, N. (1383) Külliyat-ı hamse-i hekim nizâmî-i gencevî, (Vahid Destgirdî ed.) Neşr-i Tulʻu.
  • Gülen, F. N. (2016) Feridüddin attâr’ın mantıku’t-tayr mesnevisinde metinlerarasılık, International Journal of Social Science, 49, 515-531.
  • Habibî, A. (1359) Revzatü’l Farikeyn, İntişarât-ı Danişgâh-ı Tehran.
  • Kedkenî, Ş. (1383) Attâr-ı nişâburî mantıku’l-tayr, İntişarat-ı Sûhen.
  • Kedkenî, Ş. (1385) Suhenân-ı nû-yafte-i diğer ez muhammed b. kerram, Mutalaât-ı İrfanî, 3, 5-14.
  • Kuşeyrî, A. (2013) Tasavvuf ilmine dair kuşeyrî risalesi, Harf Yayınevi.
  • Kutlu, S. (2002) Kerrâmiyye, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 25, 294-296. https://islamansiklopedisi.org.tr/kerramiyye
  • Kynsh, A. (2021) Sûfîlerin tarihine farklı bir bakış denemesi, (Ömer Saruhanlıoğlı, çev.), Nefes.
  • Mücahid, A. (1358) Mecmûe âsar-ı farisî ahmed gazzâlî, (3. bs) İntişarât-ı Danişgâh-ı Tehran.
  • Müderris Sadikî, C. (1399) Tefsir-i Atik-i Nişabûrî (Kıssehâ), Neşr-i Merkez.
  • Nefisî, S. (1320) Costecû der ahval ve âsar-ı feridüddin-i Attâr-ı nişabûrî, İntişarat-ı İkbal.
  • Nefisî, Said. (1385) Ser çeşme-yi tasavvuf der iran, (Abdülkerim Ceziredâr, haz.), İntişarat-ı Esatir.
  • Örs, D. (1997) İbni sina, sühreverdi, gazzali, razi, islam felsefesi’nde sembolik hikâyeler, İnsan Yayınları.
  • Purcevâdî, N. (1998) Can esintisi, İslam’da şiir metafiziği, (H. Kırlangıç, çev.), İnsan.
  • Purnamdaryan, T. (1386) Didar ba simorg, ş’ir û irfan ve endişehâ-yi Attâr, Peşuhişha-yi Ulum-i İnsani ve Mutalaat-ı Ferhengî. Ritter. H. (1993), Attâr, İslâm Ansiklopedisi, 7-12.
  • Sevgi, H. Ahmed (2003) Mantıku’t-tayr, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 28, 29-30. https://islamansiklopedisi.org.tr/mantikut-tayr
  • Sühreverdî, Ş. (2006) Cebrail'in Kanat Sesi, (Sedat Baran çev.). Sufi Kitap.
  • Şahinoğlu, N. (1991) Ferîdüddin attâr, 4, 95-98. https://islamansiklopedisi.org.tr/Attâr-feriduddin
  • Uludağ, S. (2012) Tasavvuf terimleri sözlüğü, Kabalcı.
  • Yıldırım N. (2008) Fars mitolojisi sözlüğü, Kabalcı.
  • Zerrinkûb, A. (1385) Erziş-i miras-ı sufîye, Emir Kebir.
  • Zumrüdî, H. (1382) Nakd-ı tatbiki-yi edyân ve esâtir der şahname-yi firdevsî, hamse-i nizamî ve mantıku’l-tayr, İntişarat-ı Züvvar.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Veysel Başçı 0000-0003-1525-0355

Yayımlanma Tarihi 25 Ocak 2022
Gönderilme Tarihi 7 Aralık 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022Cilt: 8 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Başçı, V. (2022). A review on the three written sources of the Masnavi of Sufism Mantiku’l-Tayr. International Journal of Kurdish Studies, 8(1), 99-118. https://doi.org/10.21600/ijoks.1033692


NOTICE: All submissions will be accepted through the Manuscript Submission System. Please click on http://ijoks.com/ and register to submit a paper.