Öz
This article examines the traditional beliefs of the people living in the Duhok region regarding the signs of death. Throughout history, humans have viewed death as both a biological end and a spiritual transition. Curiosity about death has led to the emergence of various cultural and religious belief Kurdish culture, influenced by ancient religions such as Zoroastrianism and Yazidism, as well as monotheistic religions such as Islam, Christianity, and Judaism, has developed different conceptions of death and the afterlife. Among the people of Duhok, signs of death are associated with various indicators such as fever, sudden physical and psychological changes, dreams, and animal behavior In particular, the behavior of animals such as dogs, sheep, owls, chickens, cats, and crows is considered symbols that herald the approach of death. Additionally, cosmic events like shooting stars are also seen as omens of death. These beliefs are based on the people's experiences with death and religious conviction In response to these signs of death, the people use various traditional methods to mitigate or prevent its effect
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak, E. (2006). Erciş’te Eski Türk İnançlarının İzleri. Teza Masterê ya Neçapbûyî. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- Bafi, B. (1999). Bîrûbawerên Kevin di Nav Miletê Kurd da. Duhok: Weşanên Hawar.
- Cafer, H. (1993). Hindek Bawerên Xelkên li Badînanê. Bexda: Weşanên Kelepora Kurdî.
- Demir, T. (2022). Türk Kültüründe Geçiş Dönemleri Büyülerinin Mitolojik ve Dini Kökenleri. Çanakale: Paradigma Akademi Yayınları.
- Florioti, H. D. (Mayıs 2014). ‘’Eski Kültürlerde Köpeğin Algılanışı: “Eski Mezopotamya Örneği’’.Tarih Araştırmaları Dergisi 33 (55), 45-70.
- Frazer, J. G. (2019). Ruhun Tehlikeleri ve Tabu. Çev. Yılmaz, İ. H. İstanbul: Pirhan Yayıncıları. İnan, A. (2020).
- Tarihte ve Bugün Şamanizm. 10. Baskı, Ankara: Altınordu Yayınları. Morris, D. (2010). Albuma Tarixu’ho Al-tabii ve Al-Takafi (Baykuş: Doğal ve Kültürel Tarihi). Çev. Cabir, A. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Mursi, F. (2010). Al-Kıt Fi Al-Muutakad Al-Şaabi (Halk İnanışlarında Kedi). Al-Kahire: Genel kültür Merkezi.
- Örnek, V. (1971). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Özdemir, D. (Mayıs 2021). ‘’Halk İnanışlarının Mitolojik Kökenleri: Konya (Kadınhanı) Örneği’’. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi 2 (1), 18-33.
- Saaid, N. M. (2011). Hın Aliyen Civake Kurdi d Kültüre Geleride (Halk Kültüründe Kürt Toplumun Bazı yanları). Duhok: Yayın ve Gazeteciliğin Genel Müdürlüğü.
- Sax, B. (2010). Al-gurap: Tariho Al-tabii we Al-takafi (Karga: Doğa ve Kültür Tarihi). Çev. Hemidan, İ. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Yuko, E. (Ekim 2021). ‘’Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck?’’ (Siyah Kediler Neden Cadılar Bayramı ve Kötü Şansla İlişkilendirilir?)’’. https://www.history.com/news/black-cats-superstitions. Erişim Tarihi: 15.07.2024.
Öz
Bu makale, Duhok bölgesinde yaşayan halkın ölüm belirtilerine dair geleneksel
inanışlarını ele almaktadır. Tarih boyunca insanlar, ölümü hem biyolojik bir son hem de
ruhsal bir geçiş olarak görmüşlerdir. Ölümle ilgili merak, çeşitli kültürel ve dini inançların
ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kürt kültürü, Zerdüştlük ve Ezidilik gibi eski dinler ile
İslam, Hristiyanlık ve Yahudilik gibi semavi dinlerin etkisi altında farklı ölüm ve ölüm
sonrası yaşam tasavvurları geliştirmiştir. Duhok halkı arasında ölümün belirtileri; ateş, ani
fiziksel ve psikolojik değişiklikler, rüyalar ve hayvan davranışları gibi çeşitli işaretlerle
ilişkilendirilir. Özellikle köpek, koyun, baykuş, tavuk, kedi ve karga gibi hayvanların
davranışları, yaklaşan ölümü haber veren semboller olarak kabul edilir. Ayrıca, yıldız
kayması gibi kozmik olaylar da ölümün habercisi olarak görülür. Bu inanışlar, halkın
ölümle ilgili tecrübelerine ve dini inançlara dayanmaktadır. Ölüm belirtilerine karşı halk,
ölümün etkilerini azaltmak veya önlemek amacıyla çeşitli geleneksel yöntemler
kullanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak, E. (2006). Erciş’te Eski Türk İnançlarının İzleri. Teza Masterê ya Neçapbûyî. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- Bafi, B. (1999). Bîrûbawerên Kevin di Nav Miletê Kurd da. Duhok: Weşanên Hawar.
- Cafer, H. (1993). Hindek Bawerên Xelkên li Badînanê. Bexda: Weşanên Kelepora Kurdî.
- Demir, T. (2022). Türk Kültüründe Geçiş Dönemleri Büyülerinin Mitolojik ve Dini Kökenleri. Çanakale: Paradigma Akademi Yayınları.
- Florioti, H. D. (Mayıs 2014). ‘’Eski Kültürlerde Köpeğin Algılanışı: “Eski Mezopotamya Örneği’’.Tarih Araştırmaları Dergisi 33 (55), 45-70.
- Frazer, J. G. (2019). Ruhun Tehlikeleri ve Tabu. Çev. Yılmaz, İ. H. İstanbul: Pirhan Yayıncıları. İnan, A. (2020).
- Tarihte ve Bugün Şamanizm. 10. Baskı, Ankara: Altınordu Yayınları. Morris, D. (2010). Albuma Tarixu’ho Al-tabii ve Al-Takafi (Baykuş: Doğal ve Kültürel Tarihi). Çev. Cabir, A. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Mursi, F. (2010). Al-Kıt Fi Al-Muutakad Al-Şaabi (Halk İnanışlarında Kedi). Al-Kahire: Genel kültür Merkezi.
- Örnek, V. (1971). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Özdemir, D. (Mayıs 2021). ‘’Halk İnanışlarının Mitolojik Kökenleri: Konya (Kadınhanı) Örneği’’. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi 2 (1), 18-33.
- Saaid, N. M. (2011). Hın Aliyen Civake Kurdi d Kültüre Geleride (Halk Kültüründe Kürt Toplumun Bazı yanları). Duhok: Yayın ve Gazeteciliğin Genel Müdürlüğü.
- Sax, B. (2010). Al-gurap: Tariho Al-tabii we Al-takafi (Karga: Doğa ve Kültür Tarihi). Çev. Hemidan, İ. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Yuko, E. (Ekim 2021). ‘’Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck?’’ (Siyah Kediler Neden Cadılar Bayramı ve Kötü Şansla İlişkilendirilir?)’’. https://www.history.com/news/black-cats-superstitions. Erişim Tarihi: 15.07.2024.
Öz
Ev gotar, baweriyên gelêrî yên derbarê nîşaneyên mirinê yên xelkê herêma Duhokê dinirxîne. Di berdewamiya tarîxê de mirovan mirin hem wekî dawiyeke biyolojîk hem jî wekî raboraneke ruhî dîtine. Mereqa derbarê mirinê de bûye sedemê derketina baweriyên çandî û dînî yên curbicur. Çanda Kurdî, di bin bandora dînên kevin yên wekî Zerduştî û Êzidiyatiyê û dînên semawî yên wekî Îslam, Xirîstiyanî û Yahûdîtiyê, tesewirên cuda yên mirin û piştî mirinê derxistine meydanê. Di nava xelkê Duhokê de nîşaneyên mirinê; bi awayên curbicur yên wekî ta, guherînên ji nişkê ve yên fîzîkî û psîkoljîk, xewn û tevgerên heywanan, têne eleqedarkirin. Bi taybetî tevgerên heywanên wekî se, mih, bim, mirîşk, pisîk û qijakê, wekî sembolên ku mirinê xeber didin, têne dîtin. Dîsa, bûyerên kozmik ên wekî xurîcîna stêrkan jî wekî xebera mirinê tên dîtin. Ev bawerî xwe dispêrên tecrûbeyên xelkê yên derbarê mirinê û baweriyên wan ên dînî. Xelk li hemberî nîşaneyên mirinê, ji bo ku bandora mirinê kêmtir bike, yan jî rê li ber wê bigire, rêbazên curbicur bi kar anîne.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak, E. (2006). Erciş’te Eski Türk İnançlarının İzleri. Teza Masterê ya Neçapbûyî. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- Bafi, B. (1999). Bîrûbawerên Kevin di Nav Miletê Kurd da. Duhok: Weşanên Hawar.
- Cafer, H. (1993). Hindek Bawerên Xelkên li Badînanê. Bexda: Weşanên Kelepora Kurdî.
- Demir, T. (2022). Türk Kültüründe Geçiş Dönemleri Büyülerinin Mitolojik ve Dini Kökenleri. Çanakale: Paradigma Akademi Yayınları.
- Florioti, H. D. (Mayıs 2014). ‘’Eski Kültürlerde Köpeğin Algılanışı: “Eski Mezopotamya Örneği’’.Tarih Araştırmaları Dergisi 33 (55), 45-70.
- Frazer, J. G. (2019). Ruhun Tehlikeleri ve Tabu. Çev. Yılmaz, İ. H. İstanbul: Pirhan Yayıncıları. İnan, A. (2020).
- Tarihte ve Bugün Şamanizm. 10. Baskı, Ankara: Altınordu Yayınları. Morris, D. (2010). Albuma Tarixu’ho Al-tabii ve Al-Takafi (Baykuş: Doğal ve Kültürel Tarihi). Çev. Cabir, A. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Mursi, F. (2010). Al-Kıt Fi Al-Muutakad Al-Şaabi (Halk İnanışlarında Kedi). Al-Kahire: Genel kültür Merkezi.
- Örnek, V. (1971). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Özdemir, D. (Mayıs 2021). ‘’Halk İnanışlarının Mitolojik Kökenleri: Konya (Kadınhanı) Örneği’’. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi 2 (1), 18-33.
- Saaid, N. M. (2011). Hın Aliyen Civake Kurdi d Kültüre Geleride (Halk Kültüründe Kürt Toplumun Bazı yanları). Duhok: Yayın ve Gazeteciliğin Genel Müdürlüğü.
- Sax, B. (2010). Al-gurap: Tariho Al-tabii we Al-takafi (Karga: Doğa ve Kültür Tarihi). Çev. Hemidan, İ. Abudebi: Abudebi Kültür Yayınları.
- Yuko, E. (Ekim 2021). ‘’Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck?’’ (Siyah Kediler Neden Cadılar Bayramı ve Kötü Şansla İlişkilendirilir?)’’. https://www.history.com/news/black-cats-superstitions. Erişim Tarihi: 15.07.2024.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Kürtçe |
|---|---|
| Konular | Kürt Dili, Edebiyatı ve Kültürü |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 22 Mart 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Mart 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 22 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025Cilt: 11 Sayı: 1 |
NOTICE: All submissions will be accepted through the Manuscript Submission System. Please click on http://ijoks.com/ and register to submit a paper.