Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

From De-Tribalisation to Re-tribalisation: Conflict and Organisation Models in Discussing the Structural Transformation of Kurdish Tribes

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 314 - 338, 21.09.2024
https://doi.org/10.21600/ijoks.1490549

Öz

The concept of tribe has a long history in Kurdish society, signifying a common origin through blood and place ties, corresponding to a strong collective identity and having socio-political implications. This form of social organisation, which emphasises tradition, locality and hierarchy, was expected to disappear with the modernisation movements. However, neither political actors nor modernity have been able to achieve de-tribalisation. On the contrary, the tribe has managed to reproduce itself in all processes, structures and formations. So what are the basic dynamics that make this adaptation possible? This article argues that the main dynamics that have sustained the tribal structure, and thus prevented de-tribalisation, are tribal-specific organisational models and inter-tribal conflicts, especially in accordance with the segmentary lineage system. Elections, capitalist relations, non-governmental organisations, etc. are considered in this article as intermediaries that keep these dynamics alive. Drawing on the theoretical knowledge and perspectives of anthropology and political science, the article concludes that micro-political issues such as conflict and conflict resolution strengthen the spirit of togetherness, ensure unity of action and thus make re-tribalisation possible.

Kaynakça

  • Akpınar, A., ve Rogan, E. L. (2001). Aşiret Mektep Devlet: Osmanlı Devleti'nde Aşiret Mektebi. (Ö. Akpınar, Çev.) İstanbul: Aram Yayıncılık.
  • Aktaş, A. (2019). Bir Aidiyet Aracı Olarak Kolektif Kimliğin Oluşumunda Aşiretin Rolü ve Etkileri. S. Parin (Ed.), Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss.49-57). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Aşiretler Raporu. (1998). İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • Ateş Burç, S. (2021). Traditional Conflict and Peacemaking Processes: The Case of Kurdish Tribes in Mardin, Turkey. U. O. Spring ve H. G. Brauch (Eds.). Decolonizing Conflict, Security, Gender, Environment and Development in the Anthropocene içinde (ss. 433-457). London and New York: Springer Publication.
  • Aydın, S., Emiroğlu, K., Özel, O., ve Ünsal, S. (2000). Mardin, Aşiret, Cemaat, Devlet. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
  • Aydın, S. (2004). Giriş: Aşiret Tarihi Yazmak. R. Tapper (Haz.). İran’ın Sınır Boylarında Göçebeler: Şahsevenlerin Toplumsal ve Politik Tarihi içinde (ss. 17-71). Ankara: İmge Yayınevi.
  • Emiroğlu, K., ve Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Barth, F. (1969). Etnik Gruplar ve Sınırları: Kültürel Farklılığın Toplumsal Organizasyonu (A. Kaya, ve S. Gürkan, Çev). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Barth, F. (2001). Güney Kürdistan'da Toplumsal Örgütlenmenin İlkeleri (1953). (S. R. Şengül, ve H. Özsoy, Çev.) İstanbul: Avesta Yayınları.
  • Beşikçi, İ. (1969). Doğuda Değişim ve Yapısal Sorunlar: Göçebe Arikan Aşireti. Ankara:???
  • Biçim, H. (2018). Aşiretlerin Kente Eklemlenme Tarzı: Batman Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Biçim, H. (2019). Neoliberal Ekonomi Sürecinde Aşiretlerin Şirketleşmesi: Batman Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 192-213). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bingül, Ş. (2019). Tanzimat Dönemi Yeniliklerinin Uygulanmasına Bir Engel Olarak Aşiretler: Van Eyaleti/Vilayeti Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 182-192). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bruinessen, M.V. (1992). Ağa, Şeyh, Devlet: Kurdistan’ın Sosyal ve Politik Örgütlenmesi. (R. Arslan, Çev.). Ankara: Öz-ge Yayınları.
  • Bruinessen, M.V. (2019). Kürtler, Devletler ve Aşiretler. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları (ss. 9-26). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bruinessen, M.V. (2022). Kürt Aşiretlerinin Muhtelif Tezahürleri. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 13-21). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bozarslan, H. (2022). Aşiretler ve Siyaset. T. Şur & Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 21-33). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bozyiğit, A. (2019). Aşiret Geleneğinde Sosyokültürel Değerler, Demokratikleşme ve Bireysellik. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 242-248). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Çağlayan, E. (2019). CHP Mebusu Necmettin Sahir Sılan Raporlarına Göre Bingölde’ki Zaza Aşiretleri (1939-1950). S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 373-393). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Çakmak, Y. (2022). “Mitik Bir Yurt” Olarak Horasan’dan Dersim’e Şeyh/Şıh Hasan Aşiretleri. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri içinde (ss. 91-131). İstanbul: iletişim Yayınları.
  • Eickelmann, D. F. (1989). The Middle East: An Antropological Approach. New Jersey: Prentica Hall Publisher. Eisenstadt, M. (2007). Tribal Engagement Lessons Learned. Military Review , 16-31.
  • Ekinci, M.R. (2022). 19. Ve 20. Yüzyıllarda Milli/Milan Aşireti. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri içinde (ss. 217-241). İstanbul: iletişim Yayınları.
  • Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Gökalp, Z. (1992). Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler. İstanbul: Sosyal Yayınları.
  • Izady, Mehrdad R. (2007). Kürtler(Bir El Kitabı). (C. Atila, Çev). İstanbul: Doz Yayınları.
  • İlyas, A. (2014). Tek Parti Döneminde Aşiretleri Kontrol Altına Almak için Çıkarılan Kanun ve Hazırlanan Raporlar. Journal of Academic Social Science Studies. 28, 329-348.
  • Karadeniz, S. (2010). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Merkezileşme Politikalarının Aşiret Sistemine Etkileri. Mukaddime. 3, 27-41.
  • Karadeniz, S. (2012). Aşiret Sisteminde Dönüşüm, Aşiretin Kentte Aldığı Yeni Şekiller: Batman Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kaya, M. (2013). Modernleşme Süreçlerinde Aşiretlerin Dönüşümü: Şanlıurfa Aile ve Aşiret Dernekleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Kaya, M. (2018). Aşiret Modernleşmesi mi Yeniden Aşiretleşme mi?. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi. 2(2), 124-134.
  • Leach, E. R. (2001). Rewanduz Kürtleri: Toplumsal ve İktisadi Örgütlenme. (S. Birwan, H. Özsoy, ve S. R. Şengül, Çev.) İstanbul: Aram Yayıncılık.
  • Lindner, R. P. (1982). What Was a Nomadic Tribe? Comparative Studies in Society and History , 24 (4).
  • Ökten, Ş. (2010). Kan Davası: Kanın Öcü ya da Şeref Uğruna Verilen Kolektif Savaş. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi. 24, 165-187.
  • Özer, A. (1988). Burukan Aşireti’nin Sosyo Kültürel ve Ekonomik Yapısı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özer, A. (2003). Doğu’da Aşiret Düzeni ve Brukanlar. Ankara: Cantekin Matbaası.
  • Parin, S. (2019). Aşiret ve Ağalığın Kent Formları Üzerine Bir Araştırma: Van Kent Merkezi Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 82-97). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Şerefhan. (2006). Şerefname: Kürt Tarihi. (M. E. Bozarslan, Çev.). (3. Baskı) İstanbul: Deng Yayınları.
  • Tapper, R. (2004). İran’ın Sınır Boylarında Göçebeler: Şahsevenlerin Toplumsal ve Politik Tarihi. (F. D. Özdemir, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Türkdoğan, O. (2006). Doğu ve Güneydoğu: Kabile Aşiret Yapısı. İstanbul: IQ Yayıncılık.
  • Yalçın-Heckmann, L. (2002). Kürtlerde Aşiret ve Akrabalık İlişkileri. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yalçın-Heckmann, L. (2022). Kürt Aşiretleri, Aşiret Liderleri ve Global Süreçler: Hakkaride Oramari Örneği. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 131-149). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldırım, A. (2004). İki Aşiret Arasında Kültürel Rekabet ve Çatışma. (Yayınlanmış Yüksek lisans Tezi).Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

From De-Tribalisation to Re-tribalisation: Conflict and Organisation Models in Discussing the Structural Transformation of Kurdish Tribes

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 314 - 338, 21.09.2024
https://doi.org/10.21600/ijoks.1490549

Öz

The concept of tribe has a long history in Kurdish society, signifying a common origin through blood and place ties, corresponding to a strong collective identity and having socio-political implications. This form of social organisation, which emphasises tradition, locality and hierarchy, was expected to disappear with the modernisation movements. However, neither political actors nor modernity have been able to achieve de-tribalisation. On the contrary, the tribe has managed to reproduce itself in all processes, structures and formations. So what are the basic dynamics that make this adaptation possible? This article argues that the main dynamics that have sustained the tribal structure, and thus prevented de-tribalisation, are tribal-specific organisational models and inter-tribal conflicts, especially in accordance with the segmentary lineage system. Elections, capitalist relations, non-governmental organisations, etc. are considered in this article as intermediaries that keep these dynamics alive. Drawing on the theoretical knowledge and perspectives of anthropology and political science, the article concludes that micro-political issues such as conflict and conflict resolution strengthen the spirit of togetherness, ensure unity of action and thus make re-tribalisation possible.

Kaynakça

  • Akpınar, A., ve Rogan, E. L. (2001). Aşiret Mektep Devlet: Osmanlı Devleti'nde Aşiret Mektebi. (Ö. Akpınar, Çev.) İstanbul: Aram Yayıncılık.
  • Aktaş, A. (2019). Bir Aidiyet Aracı Olarak Kolektif Kimliğin Oluşumunda Aşiretin Rolü ve Etkileri. S. Parin (Ed.), Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss.49-57). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Aşiretler Raporu. (1998). İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • Ateş Burç, S. (2021). Traditional Conflict and Peacemaking Processes: The Case of Kurdish Tribes in Mardin, Turkey. U. O. Spring ve H. G. Brauch (Eds.). Decolonizing Conflict, Security, Gender, Environment and Development in the Anthropocene içinde (ss. 433-457). London and New York: Springer Publication.
  • Aydın, S., Emiroğlu, K., Özel, O., ve Ünsal, S. (2000). Mardin, Aşiret, Cemaat, Devlet. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
  • Aydın, S. (2004). Giriş: Aşiret Tarihi Yazmak. R. Tapper (Haz.). İran’ın Sınır Boylarında Göçebeler: Şahsevenlerin Toplumsal ve Politik Tarihi içinde (ss. 17-71). Ankara: İmge Yayınevi.
  • Emiroğlu, K., ve Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Barth, F. (1969). Etnik Gruplar ve Sınırları: Kültürel Farklılığın Toplumsal Organizasyonu (A. Kaya, ve S. Gürkan, Çev). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Barth, F. (2001). Güney Kürdistan'da Toplumsal Örgütlenmenin İlkeleri (1953). (S. R. Şengül, ve H. Özsoy, Çev.) İstanbul: Avesta Yayınları.
  • Beşikçi, İ. (1969). Doğuda Değişim ve Yapısal Sorunlar: Göçebe Arikan Aşireti. Ankara:???
  • Biçim, H. (2018). Aşiretlerin Kente Eklemlenme Tarzı: Batman Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Biçim, H. (2019). Neoliberal Ekonomi Sürecinde Aşiretlerin Şirketleşmesi: Batman Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 192-213). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bingül, Ş. (2019). Tanzimat Dönemi Yeniliklerinin Uygulanmasına Bir Engel Olarak Aşiretler: Van Eyaleti/Vilayeti Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 182-192). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bruinessen, M.V. (1992). Ağa, Şeyh, Devlet: Kurdistan’ın Sosyal ve Politik Örgütlenmesi. (R. Arslan, Çev.). Ankara: Öz-ge Yayınları.
  • Bruinessen, M.V. (2019). Kürtler, Devletler ve Aşiretler. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları (ss. 9-26). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Bruinessen, M.V. (2022). Kürt Aşiretlerinin Muhtelif Tezahürleri. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 13-21). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bozarslan, H. (2022). Aşiretler ve Siyaset. T. Şur & Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 21-33). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bozyiğit, A. (2019). Aşiret Geleneğinde Sosyokültürel Değerler, Demokratikleşme ve Bireysellik. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 242-248). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Çağlayan, E. (2019). CHP Mebusu Necmettin Sahir Sılan Raporlarına Göre Bingölde’ki Zaza Aşiretleri (1939-1950). S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 373-393). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Çakmak, Y. (2022). “Mitik Bir Yurt” Olarak Horasan’dan Dersim’e Şeyh/Şıh Hasan Aşiretleri. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri içinde (ss. 91-131). İstanbul: iletişim Yayınları.
  • Eickelmann, D. F. (1989). The Middle East: An Antropological Approach. New Jersey: Prentica Hall Publisher. Eisenstadt, M. (2007). Tribal Engagement Lessons Learned. Military Review , 16-31.
  • Ekinci, M.R. (2022). 19. Ve 20. Yüzyıllarda Milli/Milan Aşireti. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri içinde (ss. 217-241). İstanbul: iletişim Yayınları.
  • Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Gökalp, Z. (1992). Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler. İstanbul: Sosyal Yayınları.
  • Izady, Mehrdad R. (2007). Kürtler(Bir El Kitabı). (C. Atila, Çev). İstanbul: Doz Yayınları.
  • İlyas, A. (2014). Tek Parti Döneminde Aşiretleri Kontrol Altına Almak için Çıkarılan Kanun ve Hazırlanan Raporlar. Journal of Academic Social Science Studies. 28, 329-348.
  • Karadeniz, S. (2010). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Merkezileşme Politikalarının Aşiret Sistemine Etkileri. Mukaddime. 3, 27-41.
  • Karadeniz, S. (2012). Aşiret Sisteminde Dönüşüm, Aşiretin Kentte Aldığı Yeni Şekiller: Batman Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kaya, M. (2013). Modernleşme Süreçlerinde Aşiretlerin Dönüşümü: Şanlıurfa Aile ve Aşiret Dernekleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Kaya, M. (2018). Aşiret Modernleşmesi mi Yeniden Aşiretleşme mi?. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi. 2(2), 124-134.
  • Leach, E. R. (2001). Rewanduz Kürtleri: Toplumsal ve İktisadi Örgütlenme. (S. Birwan, H. Özsoy, ve S. R. Şengül, Çev.) İstanbul: Aram Yayıncılık.
  • Lindner, R. P. (1982). What Was a Nomadic Tribe? Comparative Studies in Society and History , 24 (4).
  • Ökten, Ş. (2010). Kan Davası: Kanın Öcü ya da Şeref Uğruna Verilen Kolektif Savaş. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi. 24, 165-187.
  • Özer, A. (1988). Burukan Aşireti’nin Sosyo Kültürel ve Ekonomik Yapısı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özer, A. (2003). Doğu’da Aşiret Düzeni ve Brukanlar. Ankara: Cantekin Matbaası.
  • Parin, S. (2019). Aşiret ve Ağalığın Kent Formları Üzerine Bir Araştırma: Van Kent Merkezi Örneği. S. Parin (Ed.). Türkiye’de Aşiret Tartışmaları içinde (ss. 82-97). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
  • Şerefhan. (2006). Şerefname: Kürt Tarihi. (M. E. Bozarslan, Çev.). (3. Baskı) İstanbul: Deng Yayınları.
  • Tapper, R. (2004). İran’ın Sınır Boylarında Göçebeler: Şahsevenlerin Toplumsal ve Politik Tarihi. (F. D. Özdemir, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Türkdoğan, O. (2006). Doğu ve Güneydoğu: Kabile Aşiret Yapısı. İstanbul: IQ Yayıncılık.
  • Yalçın-Heckmann, L. (2002). Kürtlerde Aşiret ve Akrabalık İlişkileri. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yalçın-Heckmann, L. (2022). Kürt Aşiretleri, Aşiret Liderleri ve Global Süreçler: Hakkaride Oramari Örneği. T. Şur ve Y. Çakmak (Eds.). Aktör, Müttefik, Şaki: Kürt Aşiretleri (ss. 131-149). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldırım, A. (2004). İki Aşiret Arasında Kültürel Rekabet ve Çatışma. (Yayınlanmış Yüksek lisans Tezi).Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Uyuşmazlık Çözümü, Siyaset Bilimi (Diğer), Sosyoloji (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Safiye Ateş Burç 0000-0001-6506-8952

Yayımlanma Tarihi 21 Eylül 2024
Gönderilme Tarihi 27 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 4 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024Cilt: 10 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Ateş Burç, S. (2024). From De-Tribalisation to Re-tribalisation: Conflict and Organisation Models in Discussing the Structural Transformation of Kurdish Tribes. International Journal of Kurdish Studies, 10(2), 314-338. https://doi.org/10.21600/ijoks.1490549


NOTICE: All submissions will be accepted through the Manuscript Submission System. Please click on http://ijoks.com/ and register to submit a paper.